آیا خودروهای برقی ایمن هستند؟

نویسنده: ابوالقاسم اسلامی

جارستان به نقل از زومیت؛ بسیاری تصور می‌کنند ایمنی خودروی الکتریکی کمتر از مدل‌های بنزینی و دیزلی متداول است. در این مقاله به تصورات اشتباه درباره‌ی ایمنی خودروی برقی پاسخ می‌دهیم.

بسیاری از دارندگان احتمالی خودروی الکتریکی به دلیل اضطراب ناشی از شعاع حرکتی آن را کنار می‌گذارند؛ اما عده‌ای نگران ایمنی خودرو هستند. به گزارش اتوکار، خودروهای الکتریکی به دلیل استفاده از باتری‌ بسیار قابل اشتعال و پکیج سیستم‌های برقی ولتاژ بالا، به‌راحتی می‌توانند باعث نگرانی خریداران شوند و درک این موضوع آسان است. اما در واقعیت، به لطف طیف وسیعی از امکانات مفید که برای محافظت از سرنشینان و سایر کاربران جاده‌ای استفاده می‌شود، خودروهای برقی به اندازه سایر خودروها ایمن هستند. در این مقاله به برخی نکات درباره‌ی ایمنی خودروی الکتریکی می‌پردازیم.

آیا خودروهای برقی در تصادف ایمن هستند؟
اول از همه، باید به خاطر داشته باشید که خودروهای برقی طوری ساخته شده‌اند تا از همان مقررات دقیق طراحی و ساخت مشابه نمونه‌های بنزینی و دیزلی برخوردار باشند. اساساً مهندسان خودرو به همان اندازه که زمان صرف ایمن ساختن هرچه بیشتر سایر محصولات می‌کنند، برای خودروهای الکتریکی وقت می‌گذارند و همان فرایند دقیق را برای آن‌ها هم انجام می‌دهند. اکثر تولیدکنندگان نمونه‌های اولیه خودروهای برقی خود را تحت ارزیابی Euro NCAP قرار می‌دهند و تقریبا همه آن‌ها شبیه مدل‌های مجهز به پیشرانه احتراق داخلی با اندازه مشابه، از نظر عملکرد مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند.

استفاده از سازه‌های محکم، مناطق گسترده برای مچاله شدن و کیسه‌های هوا متعدد در خودروهای الکتریکی اطمینان حاصل می‌کند که در صورت تصادف حتی‌المقدور از سرنشینان محافظت می‌شود. درحقیقت با وجود جرم اضافه بسته‌های باتری و نیاز به جذب انرژی بیشتر که در اثر برخورد ایجاد می‌کنند، جای بحث دارد که طراحان خودروهای برقی برای دستیابی به ایمنی بیشتر در محصول مجبورند بیشتر کار کنند.

یکی از موارد نگرانی درباره‌ی خودروی الکتریکی، آتش‌سوزی است. چند سال پیش موج تصادف خودروهای برقی که به سوختن کامل آن‌ها می‌انجامید، باعث ایجاد تنش و نگرانی خریداران جدید این خودروها شد. ممکن است فکر کنید که آتش‌سوزی در خودروهای مجهز به پیشرانه‌ی احتراق داخلی بسیار بیشتر از خودروهای برقی است. درحقیقت به دلیل وجود مادهی اشتعال‌زا مانند بنزین در این خودروها، همه فکر می‌کنند که احتمال آتش‌‌سوزی آن‌ها بسیار بالاتر از مدل‌های برقی خواهد بود؛ اما در واقع خودروی برقی به همان اندازه احتمال دارد بر اثر انفجار دچار آتش‌سوزی شود.

در صورت بروز بدترین حالت، بزرگ‌ترین مشکل احتمالی خودروهای الکتریکی، باتری لیتیوم یون است که به‌عنوان فرار حرارتی شناخته می‌شود. اساساً اگر یکی از سلول‌های باتری آسیب ببیند و اتصال‌کوتاه شود، احتمال اینکه الکترولیت قابل اشتعال در داخل آن شعله‌ور شود، بیشتر و بیشتر می‌شود؛ زیرا تمام انرژی ذخیره‌شده را مصرف می‌کند و دمای آن را به بیش از ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رساند. اگر این گرمای زیاد به سلول‌های همسایه آسیب برساند، می‌تواند باعث ایجاد واکنش زنجیره‌ای شود و در نتیجه صدها یا هزاران سلول در آتش‌سوزی شدیدتری شروع به سوختن می‌کنند که خاموش شدن آن غیر ممکن است. در چنین شرایطی باید منتظر بمانیم تا ماده واکنش‌دهنده در باتری بسوزد و تمام شود.

این فرایند بسیار وحشتناک و خطرناک به نظر می‌رسد ؛ اما جدیدترین نسل خودروهای الکتریکی برای جلوگیری از این وضعیت مهندسی شده‌اند. باتری در ساختاری مقاوم دربرابر تصادف که در پایین‌ترین حالت ممکن در خودرو نصب شده و از مناطق برخورد احتمالی دور است، کاملا محافظت می‌شود. به‌عنوان مثال، پل‌استار از دو سازه آلومینیومی تغییرشکل‌پذیر در دو طرف جلوپنجره مدل ۲ خود که اخیرا به بازار عرضه شده، استفاده کرده است. این سازه‌ها به‌عنوان بلوک‌های SPOC (برخورد شدید از جلو) شناخته می‌شوند و از برخورد چرخ‌های جلو با باتری در هنگام تصادف از جلو پیشگیری می‌کنند.

سلول‌های جداگانه توسط مواد پیشرفته تغییر فاز احاطه شده‌اند که به جذب گرما کمک می‌کنند و خطر گرم شدن بیش از حد سلول‌های اطراف را کاهش می‌دهند.

با وجود این سیستم‌های برقی ولتاژ بالا، خودروهای الکتریکی به اقدامات خاصی نیاز دارند تا اطمینان حاصل شود که سرنشینان و خدمات اورژانس پس از حادثه شوکه نخواهند شد. بسیاری از خودروهای الکتریکی با ولتاژ ۴۰۰ ولت کار می‌کنند؛ اما پورشه اولین شرکتی بود که تنظیمات ۸۰۰ ولت را استفاده کرد. در این نوع خودروها، هرگونه تماس با کابل‌ها یا سیم‌های آسیب‌دیده می‌تواند تهدیدکننده‌ی زندگی باشد.

خوشبختانه خودروهای برقی دارای سیستم‌های ایمنی هستند که در صورت خرابی، باتری را به‌طور خودکار از مدار خارج و جدا می‌کنند. هنگامی که حسگرهای مختلف خودرو تشخیص بدهند که تصادفی رخ داده است، فیوزهای مخصوص آتش‌سوزی منفجر می‌شوند و کابل‌های ولتاژ بالا را قطع می‌کند و به‌طور مؤثر تمام سیستم برقی خودرو را از کار می‌اندازند. بوش، متخصص خودروسازی آلمان، سیستمی توسعه داده است که در هنگام تحریک کیسه هوا، قطعه‌ی (گوه‌ی) کوچکی را به داخل کابل هدایت می‌کند.

فقدان صدا در خودروی الکتریکی
مطمئناً فقط سرنشینان خودروهای الکتریکی نگران امنیت خود نیستند و عابران پیاده و دوچرخه‌سواران نیز در این زمینه نگرانی دارند. به همه‌ی ما گفته شده است که هنگام عبور از جاده یا خیابان، «توقف کنید، به اطراف نگاه کنید و به صداها گوش بدهید» و این آخرین اقداماتی است که برای پیشگیری از برخورد با خودروهای الکتریکی بی‌صدای در حال نزدیک شدن انجام می‌شود. این امر به‌ویژه در مناطق شهری که سرعت خودرو خیلی زیاد نیست تا بتواند صدای غرش معمول تایر را ایجاد کند، صادق است. تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۱۵ نشان می‌دهد که خودروهای برقی ۴۰ درصد بیشتر در تصادفات با عابران پیاده دخالت دارند.

از تاریخ ۱ جولای ۲۰۱۹ قانونی تصویب شد و ‌اکنون الزام قانونی است که تمام خودروهای الکتریکی جدید باید دارای ساطع‌کننده الکترونیکی صدا باشند. اکثر خودروها دارای دو صداساز هستند که معمولاً در پشت سپرهای جلو و عقب نصب می‌شوند و صدا را با فرکانسی مشابه خودروهای مجهز به پیشرانه‌های احتراق داخلی با سرعت مشابه تولید می‌کنند. این امر به‌ویژه هنگام پارک کردن تأثیرگذار است و هنگام مانور دادن به خودرو، صدای ضعیفی منتشر می‌شود تا عابران پیاده و دوچرخه‌سواران در اطراف از حضور خودرو مطلع شوند.

آیا می‌توان خودروی الکتریکی را زیر باران شارژ کرد
چنین سؤالی بسیار معقول است. همیشه به ما گفته می‌شود که آب و برق با هم سازش ندارند؛ بنابراین طبیعی است نتیجه بگیریم که هنگام بارش باران، اتصال پیدا کردن با سیستم برقی ولتاژ بالا، منجر به فاجعه خواهد شد. خوشبختانه واقعیت به هیچ وجه تکان‌دهنده نیست.

دوشاخه شارژ الکتریکی و پریز داخل خودرو با دقت طراحی شده‌اند تا از نفوذ آب یا ذرات خاک به داخل مدار برقی و سیم‌کشی اطمینان حاصل شود. ایستگاه‌های شارژ نیز خود از این نظر مقاوم هستند. از همه مهم‌تر، شارژر و سیستم‌های پردازنده خودروی الکتریکی بسیار پیشرفته هستند و تا زمانی‌که تعدادی بررسی‌ انجام نشود (از جمله اینکه در اتصالات آب وجود دارد یا نه)، برق به داخل خودرو جریان نمی‌یابد. به‌طور خلاصه، می‌توان بدون هیچ نگرانی درباره‌ی آب‌و‌هوا، با اطمینان خودروی الکتریکی را به شارژر وصل کرد.